06 Yếu tố ảnh hưởng tới dự toán xây nhà tránh phát sinh ngoài ý muốn

Dự toán xây nhà là bước quan trọng quyết định tính khả thi của công trình. Một bản dự toán chính xác giúp chủ đầu tư kiểm soát tài chính, tránh phát sinh ngoài ý muốn. Cùng Kiến trúc HNP phân tích các yếu tố ảnh hưởng tới dự toán xây nhà trực tiếp và khách quan, từ vật liệu tới quản lý thi công.

06 Yếu tố ảnh hưởng tới dự toán xây nhà tránh phát sinh ngoài ý muốn

Chi phí vật liệu xây dựng

Vật liệu xây dựng chiếm 50 – 70% tổng chi phí dự toán, là yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến ngân sách. Cần xem xét:

Biến động giá thị trường: Giá xi măng, thép, gạch, cát thay đổi theo cung – cầu, chính sách thuế hoặc tình hình kinh tế. Gia chủ nên theo dõi giá thường xuyên để chọn thời điểm mua hợp lý.
Chất lượng vật liệu: Vật liệu cao cấp như gỗ tự nhiên, đá granite có giá cao hơn nhưng đảm bảo độ bền và an toàn. Vật liệu tiêu chuẩn như gạch ceramic, gỗ công nghiệp giúp tiết kiệm chi phí nhưng cần cân nhắc kỹ thuật.
Xuất xứ vật liệu: Vật liệu nhập khẩu đắt hơn do chi phí vận chuyển và thuế. Vật liệu nội địa chất lượng tốt có thể giảm chi phí đáng kể.
Tính đồng bộ: Sử dụng vật liệu từ cùng nhà cung cấp giúp kiểm soát giá và tiến độ, tránh lãng phí do không đồng nhất.

=> Giải pháp: So sánh báo giá từ 3 – 5 nhà cung cấp, ưu tiên vật liệu địa phương đạt tiêu chuẩn kỹ thuật để tối ưu chi phí và đảm bảo chất lượng.

Xem thêm: Dự toán xây nhà 100m2 cần bao nhiêu gạch? Cách tính khối lượng vật liệu

Chi phí vật liệu xây dựng chiếm phần lớn trong tổng dự toán chi phí xây nhà, có thể lên tới 60 - 70% — Chi phí vật liệu xây dựng chiếm phần lớn trong tổng dự toán chi phí xây nhà, có thể lên tới 60 – 70%

Chi phí nhân công định hình đơn giá thi công

Chi phí nhân công phụ thuộc vào nhiều yếu tố và có thể ảnh hưởng lớn đến dự toán như:

Mức lương lao động: Lương công nhân khác nhau giữa các khu vực, cao hơn ở thành phố lớn do chi phí sinh hoạt. Tham khảo đơn giá địa phương để dự toán chính xác.
Tay nghề và kinh nghiệm: Công trình phức tạp đòi hỏi thợ lành nghề, dẫn đến chi phí cao hơn so với thợ phổ thông.
Thời gian thi công: Thi công gấp rút yêu cầu tăng ca hoặc thêm nhân công, làm tăng chi phí.
An toàn lao động: Đầu tư vào bảo hộ, thiết bị an toàn và đào tạo làm tăng chi phí quản lý nhưng giảm rủi ro tai nạn.

=> Giải pháp: Thương lượng hợp đồng nhân công rõ ràng, ghi cụ thể mức lương, thời gian tăng ca và điều khoản phạt chậm tiến độ để kiểm soát chi phí.

Cân bằng giữa đầu tư công nghệ xây dựng và tiết kiệm

Công nghệ xây dựng hiện đại giúp tối ưu hóa chi phí và nâng cao chất lượng công trình. Cần cân nhắc:

Hiệu suất thi công: Máy móc như máy trộn bê tông, robot xây hoặc hệ thống tự động hóa tăng tốc độ thi công, giảm chi phí nhân công.
Chất lượng công trình: Công nghệ mô phỏng 3D, kiểm tra không phá hủy giúp giảm sai sót và chi phí sửa chữa.
Chi phí đầu tư ban đầu: Công nghệ tiên tiến yêu cầu vốn lớn nhưng mang lại lợi ích dài hạn như tiết kiệm thời gian và nhân lực.
Phù hợp dự án: Áp dụng công nghệ không phù hợp (như in 3D cho nhà nhỏ) có thể gây lãng phí.

=> Giải pháp: Lựa chọn công nghệ phù hợp với quy mô và yêu cầu công trình, như nhà lắp ghép hoặc hệ thống quản lý dự án tự động, để tối ưu chi phí.

Xem thêm: Yêu cầu chung về thiết kế và tiêu chuẩn đánh giá thiết kế công trình xanh

Áp dụng công nghệ mới có thể giúp tối ưu chi phí

Vị trí địa lý

Vị trí địa lý tác động mạnh đến chi phí thông qua:

Địa hình và địa chất: Đất yếu, ngập nước hoặc dốc đòi hỏi gia cố móng (như cọc nhồi), tăng 20 – 30% chi phí nền móng.
Khoảng cách vận chuyển: Công trình xa nguồn cung vật liệu làm tăng chi phí vận chuyển.
Cơ sở hạ tầng: Khu vực thiếu điện, nước hoặc giao thông không thuận tiện yêu cầu đầu tư thêm vào hạ tầng tạm thời.
Rủi ro thời tiết: Mưa bão kéo dài làm chậm tiến độ, tăng chi phí nhân công và bảo trì.

=> Giải pháp: Khảo sát địa chất kỹ lưỡng trước khi thiết kế và dự phòng 10 – 15% ngân sách cho các rủi ro thời tiết hoặc hậu cần.

Các yếu tố như địa hình, địa chất, vị trí gần các khu vực cung cấp vật liệu và nguồn nhân công, cũng như các quy định về giao thông và vận chuyển đều có thể làm tăng hoặc giảm chi phí xây dựng

Quy mô và độ phức tạp

Đặc điểm công trình quyết định khối lượng vật liệu và thời gian thi công:

Kích thước và số tầng: Diện tích sàn lớn hoặc nhiều tầng làm tăng chi phí vật liệu, nhân công và gia cố móng.
Phong cách kiến trúc: Thiết kế cầu kỳ như mái vòm, phào chỉ hoặc ban công đòi hỏi vật liệu đặc biệt và thợ tay nghề cao.
Yêu cầu kỹ thuật: Tiêu chuẩn an toàn, chống cháy hoặc cách âm yêu cầu vật liệu và công nghệ tiên tiến, làm tăng chi phí.

=> Giải pháp: Làm việc với kiến trúc sư để thiết kế công trình phù hợp ngân sách, ưu tiên sự đơn giản và hiệu quả.

Công trình càng lớn và phức tạp, chi phí xây dựng càng cao

Mức độ quản lý dự án

Quản lý dự án quyết định độ chính xác của dự toán và chất lượng công trình:

Bản vẽ thiết kế: Thiết kế chi tiết giúp bóc tách khối lượng vật tư chính xác, tránh thay đổi giữa chừng gây phát sinh.
Nhà thầu uy tín: Đơn vị thiếu kinh nghiệm có thể dùng vật liệu kém hoặc sai tiến độ, dẫn đến chi phí sửa chữa.
Giấy phép xây dựng: Thủ tục chậm trễ kéo dài thời gian, tăng chi phí nhân công và lãi vay.
Giám sát thi công: Thiếu giám sát chặt chẽ gây lãng phí vật tư và sai sót kỹ thuật.

=> Giải pháp: Chọn nhà thầu có chứng chỉ uy tín, kiểm tra hồ sơ dự án đã hoàn thành và đảm bảo hợp đồng rõ ràng về chi phí, tiến độ, bảo hành.

Xem thêm: Các tiêu chí kiểm định, đánh giá chất lượng công trình xây dựng 2025

Lập dự toán xây nhà chi tiết và khoa học sẽ giúp gia chủ chủ động quản lý tài chính và tránh tình trạng phát sinh chi phí ngoài dự kiến

Các yếu tố cần kiểm soát để tránh phát sinh chi phí

Để lập dự toán chính xác và hạn chế rủi ro, gia chủ cần tập trung vào:

Khảo sát địa chất kỹ lưỡng: Đánh giá đất nền trước khi thiết kế móng để tránh thay đổi phương án, tăng chi phí.
Lựa chọn vật liệu tối ưu: So sánh báo giá từ nhiều nhà cung cấp, ưu tiên vật liệu địa phương đạt chuẩn.
Hợp đồng nhân công rõ ràng: Ghi cụ thể mức lương, thời gian tăng ca và điều khoản phạt chậm tiến độ.
Dự phòng rủi ro thời tiết: Thêm 10 – 15% ngân sách cho mùa mưa bão hoặc điều kiện thi công khó khăn.
Sử dụng công nghệ quản lý: Phần mềm dự toán tự động giúp tính toán chi phí theo thời gian thực.
Chọn nhà thầu uy tín: Kiểm tra hồ sơ dự án, đánh giá từ khách hàng cũ và cam kết bảo hành.

Để tránh phát sinh chi phí khi xây nhà, cần kiểm soát chặt chẽ các yếu tố như quy mô, phong cách, địa điểm, vật tư, đơn vị thi công và pháp lý

Kinh nghiệm dự toán xây nhà tiết kiệm chi phí

Để lập dự toán hiệu quả và giảm thiểu phát sinh, gia chủ có thể áp dụng các giải pháp sau:

Lập kế hoạch chi tiết: Xác định nhu cầu sử dụng và phân bổ ngân sách rõ ràng cho từng hạng mục.
Chọn nhà thầu uy tín: Tham khảo dự án trước đây và so sánh báo giá từ nhiều nhà thầu.
Sử dụng vật liệu bền vững: Chọn vật liệu như gạch block hoặc sơn không độc hại để tối ưu chi phí và độ bền.
Áp dụng thiết kế thông minh: Sử dụng hệ thống năng lượng mặt trời hoặc thu gom nước mưa để giảm chi phí vận hành lâu dài.
Tận dụng ưu đãi: Tìm kiếm chương trình khuyến mãi từ nhà cung cấp vật liệu hoặc nhà thầu.

Các yếu tố ảnh hưởng tới dự toán xây nhà bao gồm vật liệu xây dựng, chi phí nhân công, công nghệ thi công, vị trí địa lý, đặc điểm công trình và quản lý dự án. Kiểm soát 06 yếu tố then chốt, từ khảo sát địa chất đến lựa chọn nhà thầu uy tín, giúp gia chủ lập dự toán chính xác, tránh phát sinh chi phí và đảm bảo chất lượng công trình. Để tối ưu hóa ngân sách, gia chủ nên phối hợp chặt chẽ với kiến trúc sư, nhà thầu, thường xuyên cập nhật giá vật tư và áp dụng công nghệ thi công phù hợp.