Tiêu chuẩn xây tường quy định các yêu cầu cụ thể về vật liệu, kết cấu, kích thước và độ an toàn của tường. Khi xây tường, cần tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn này để đảm bảo chất lượng, độ bền và tính thẩm mỹ của công trình. Việc kiểm tra và giám sát chặt chẽ quá trình thi công sẽ giúp đảm bảo rằng các bức tường đáp ứng được các yêu cầu kỹ thuật và tiêu chuẩn xây dựng, góp phần vào sự an toàn và lâu bền của công trình thiết kế biệt thự, nhà ở,…

Tiêu chuẩn về vật liệu xây tường
Trong xây dựng, tường có vai trò vô cùng quan trọng, vừa là kết cấu chịu lực, vừa là bộ phận bao che, đảm bảo công trình có được sự kiên cố, vững chãi và tính thẩm mỹ. Một trong những vật liệu được sử dụng rộng rãi để xây tường chính là gạch.
Khi lựa chọn vật liệu xây tường gạch, cần phải tuân thủ các tiêu chuẩn nhất định để đảm bảo chất lượng và độ bền cho công trình.
Đặc điểm viên gạch xây dựng
Mặc dù gạch 4 lỗ và 6 lỗ đất nung là loại phổ biến nhất, thị trường vật liệu xây dựng hiện nay cung cấp nhiều lựa chọn mẫu gạch khác nhau, mỗi loại có ưu nhược điểm riêng như gạch đất ong, gạch chỉ tâm, gạch chỉ thủ công đặc, gạch chỉ máy đặc hay gạch ba-banh (gạch xỉ than),…
Việc lựa chọn loại gạch phù hợp phụ thuộc vào mục đích sử dụng xây tường chịu lực, tường ngăn, tường bao che…, yêu cầu tải trọng tường chịu lực, đặc tính phụ phù hợp với điều kiện môi trường như gạch chống ẩm, chống cháy…, gạch được ốp lát hay sơn phủ và giá thành.
Tiêu chuẩn kích thước viên gạch xây dựng tại Việt Nam:
- Kích thước: 220 x 105 x 55mm (dài x rộng x cao)
- Trọng lượng: 2,5 – 3 kg/viên
- Cường độ chịu lực ép (mác) của gạch máy R: 75 – 200kg/cm2
- Mác gạch thủ công: 35 – 75kg/cm2
Lưu ý:
- Chiều dài gạch tiêu chuẩn bằng 2 lần chiều rộng cộng thêm 10-12 mm mạch vữa.
- Có thể xây dựng bằng cách đặt gạch dọc hoặc ngang để khớp với nhau.

Theo tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN), kích thước phổ biến của gạch xây dựng là 220 x 105 x 55mm (dài x rộng x cao). Tuy nhiên, trên thị trường còn tồn tại một số loại gạch có kích thước khác nhau. Điều quan trọng là đảm bảo tất cả các viên gạch được sử dụng trong cùng một bức tường có kích thước đồng đều để tạo sự khít nối chính xác và hạn chế tình trạng hao hụt vật liệu.

Kích thước tiêu chuẩn của tường gạch trong nhà ở
Khi thiết kế và xây dựng tường gạch, điều quan trọng là phải tham khảo các tiêu chuẩn và mã xây dựng hiện hành để đảm bảo tuân thủ các quy định về chống cháy, cách âm và cách nhiệt.
Bằng cách hiểu rõ các kích thước tiêu chuẩn này, bạn có thể đưa ra quyết định chính xác khi lựa chọn vật liệu và xây dựng các bức tường đáp ứng nhu cầu cụ thể cho ngôi nhà bạn.
Độ dày tiêu chuẩn của tường gạch:
- Tường 10 (tường một gạch): 100mm (chưa tính lớp vữa trát) – kích thước dùng để xây tường ngăn, tường bao che nhẹ.
- Tường 20 (tường hai gạch): 200mm (chưa tính lớp vữa trát) – thường dùng cho xây tường chịu lực cho các công trình nhà dân dụng nhỏ.
- Tường 22 (tường hai gạch rưỡi): 220mm (chưa tính lớp vữa trát) – là kích thước phổ biến của gạch xây dựng nên đôi khi được sử dụng thay thế cho tường 20.
- Tường 30 (tường ba gạch): 300mm (chưa tính lớp vữa trát) – kích thước xây tường chịu lực cho các công trình cao tầng hoặc chịu tác động mạnh.
Lưu ý: Xây chiều dài của tường bằng bội số chiều dài của viên gạch cộng thêm chiều dày mạch vữa 1 ÷ 1,2cm. Như vậy sẽ giảm được số lượng chặt gạch, giúp cho công trình kiên cố hơn, có tuổi thọ dài hơn.
Xem thêm: Quy cách xây tường gạch 200 chuẩn và dễ thực hiện
Chiều cao tường gạch:
- Chiều cao tường phải đảm bảo độ cứng và độ ổn định dưới tác dụng của tải trọng đứng và tải trọng ngang.
- Tỷ lệ chiều cao/độ dày (H/d) của tường: Tỷ lệ chiều cao/độ dày của tường (H/d) ảnh hưởng đến khả năng chịu lực.
- Mác vữa càng cao thì tỷ lệ H/d càng lớn.
- Tuy nhiên, cần đảm bảo sự an toàn cho công trình, không nên vượt quá ngưỡng giới hạn theo khuyến cáo (H/d <= 20 đối với mác vữa 75 và 50; H/d <= 13 đối với mác vữa 25).
Tính số lượng vật liệu xây dựng cho 1m2 tường gạch
Lượng vật liệu cần thiết phụ thuộc vào độ dày tường, loại gạch sử dụng và tỷ lệ phối trộn vữa xây dựng. Dưới đây là bảng tính toán tham khảo cho tường 10 (không trát) và tường 20 (không trát):
Tên vật liệu | Tường 10 (không trát) | Tường 20 (không trát) |
Gạch | 55 – 70 viên | 110 – 170 viên |
Cát | 0,02 – 0,05 m3 | 0,04 – 0,08 m3 |
Xi măng xây | 5kg | 10kg |
Tường 10 sẽ cần khoảng 12kg xi măng để trát. Tường đôi thì cần gấp đôi. Cứ thế nhân lên với tường 3, tường 4,… để biết được khối lượng vật liệu cần xây tường.

Tiêu chuẩn kỹ thuật thi công xây tường
Quy chuẩn Xây dựng Việt Nam (TCVN) về thi công xây dựng tường gạch và các tài liệu hướng dẫn thi công xây dựng do các nhà thầu uy tín cung cấp thường quy định rõ những tiêu chuẩn thi công xây dựng tường gạch đúng kỹ thuật, góp phần đảm bảo chất lượng, độ bền vững và an toàn cho công trình.
Tiêu chuẩn về gạch xây dựng
- Gạch xây từng hàng phải phẳng mặt, vuông góc với phương của lực tác dụng vào khối xây hoặc góc nghiêng của lực tác dụng vào khối xây, phương vuông góc với khối xây phải <= 170 vì khối xây chịu nén là chính.
- Kích thước gạch xây dựng phải đảm bảo theo quy chuẩn, đồng đều để tạo sự liên kết chặt chẽ và hạn chế hao hụt vật liệu.
- Chất lượng gạch cần đạt tiêu chuẩn về độ cứng, độ hút nước, độ rỗng và độ sai lệch kích thước.
Tiêu chuẩn về mạch vữa
- Mạch vữa xây dựng phương ngang và phương dọc trong một lớp xây phải vuông góc với nhau.
- Mạch vữa đúng của lớp xây tiếp giáp không được trùng mà phải lệch nhau ít nhất 1/4 chiều dài viên gạch xây nhà cả về phương ngang cũng như phương dọc.
- Mặt vữa dao động từ 8 tới 12 mm, mạch vữa nằm ngang phải dày hơn mạch vữa dọc.
- Đảm bảo mạch no vữa và được xây theo phương ngang và phương dọc trong một lớp xây phải vuông góc với nhau.
- Không được phép xây các viên gạch vỡ hình thang, hình tam giác ở góc khối xây.
Tiêu chuẩn về vị trí xây dựng
- Xây tường gạch phải được thực hiện sau khi hệ khung bê tông cốt thép đã được hình thành hoặc toàn bộ cốt pha sàn, dầm, hệ giằng chống đã được tháo dỡ.
Tiêu chuẩn về đội ngũ thi công
- Đội ngũ công nhân phải có tay nghề cao, kinh nghiệm dày dặn và được phân công rõ ràng trong quá trình thi công.
- Phối hợp nhịp nhàng giữa thợ chính và thợ phụ để đảm bảo tiến độ thi công.
Tiêu chuẩn về vị trí tiếp giáp
- Ở vị trí tiếp giáp giữa tường và dầm thì phải xây xiên hoặc xây bằng gạch đinh đồng thời các lỗ trống phải miết hồ thật kỹ để tránh trường hợp nứt ở mép tiếp giáp của tường với dạ đà.
Tiêu chuẩn về trường hợp xây tiếp lên tường cũ
- Trường hợp xây tiếp lên tường cũ phải tiến hành vệ sinh, tưới nước tường cũ trước khi xây để đảm bảo tính liên kết giữa các gạch với nhau.
Tiêu chuẩn bảo dưỡng tường xây đúng kỹ thuật
- Sau khi thi công xong, cần tưới nước dưỡng ẩm cho tường gạch sau khi xây trong ít nhất 3 ngày để đảm bảo vữa xây ninh kết hoàn toàn.

Quy trình thi công và nghiệm thu xây tường gạch đảm bảo chất lượng
Để xây một bức tường gạch đúng kỹ thuật, điều quan trọng là phải chuẩn bị kỹ lưỡng, sử dụng các vật liệu chất lượng, tuân thủ các nguyên tắc xây dựng và chú ý đến các chi tiết.
Bước 1: Chuẩn bị dụng cụ và mặt bằng
- Dụng cụ: Bay xây, thước thủy, dây niêm, cuốc, xẻng, bao tay bảo hộ, …
- Mặt bằng: Dọn dẹp sạch sẽ khu vực thi công, loại bỏ rác thải và vật liệu thừa. San phẳng mặt bằng để đảm bảo độ bằng phẳng cho nền móng. Xác định vị trí xây tường và đánh dấu bằng phấn hoặc cọc tre.
- Vật liệu: Gạch, vữa xây, cát, xi măng, nước.
Bước 2: Trộn vữa xây dựng
Sử dụng máy trộn vữa hoặc trộn thủ công bằng cách trộn đều xi măng và cát khô cho đến khi đều màu, sau đó cho nước vào trộn tiếp đến khi hỗn hợp vữa đạt đến độ dẻo mịn và đồng nhất.
Tùy thuộc vào mác vữa và yêu cầu thi công cụ thể, tỷ lệ trộn vữa có thể thay đổi. Tuy nhiên, thông thường tỷ lệ trộn vữa cho xây tường gạch là:
- Mác vữa M50: Xi măng : Cát : Nước = 1 : 3 : 1.5
- Mác vữa M75: Xi măng : Cát : Nước = 1 : 2 : 1
Ngoài ra, việc đảm bảo tường thẳng và vuông góc là rất quan trọng để tạo ra một cấu trúc ổn định và thẩm mỹ. Sử dụng dây mực và thước thủy sẽ giúp bạn đạt được độ chính xác cần thiết. Hơn nữa, việc chèn các thanh kim loại hoặc lưới thép vào các mạch vữa sẽ tăng cường thêm sức mạnh và độ bền cho bức tường.

Bước 3: Thi công xây tường gạch
Xác định vị trí bắt đầu:
- Dùng dây dọi để xác định vị trí góc tường và đảm bảo độ thẳng đứng.
- Lót một lớp vữa mỏng xuống nền móng để tạo độ bám dính cho gạch.
Xây hàng gạch đầu tiên:
- Dùng bay trát vữa lên mặt dưới của viên gạch đầu tiên.
- Đặt viên gạch đầu tiên vào vị trí đã xác định, đảm bảo viên gạch bằng phẳng và thẳng đứng.
- Dùng bay miết vữa xung quanh viên gạch để tạo độ kết dính.
Xây các hàng gạch tiếp theo:
- Tiếp tục xây các hàng gạch tiếp theo theo phương pháp tương tự như hàng gạch đầu tiên.
- Chú ý đảm bảo các viên gạch được xếp khít nhau, không có khe hở.
- Mạch vữa giữa các viên gạch cần có độ dày đều nhau, khoảng 8 – 12mm. Theo tiêu chuẩn xây dựng Việt Nam TCVN 4085:1985, chiều dày trung bình của mạch vữa đứng trong xây tường gạch là 10 mm, không nhỏ hơn 8 mm để đảm bảo độ bám dính và liên kết giữa các viên gạch, và không lớn hơn 15 mm tránh lãng phí vữa xây dựng và ảnh hưởng đến thẩm mỹ của bức tường.
- Ngoài ra, để tăng cường độ liên kết và hạn chế tình trạng nứt vỡ tường gạch, các mạch vữa đứng cần được so le nhau ít nhất 50 mm.
- Sử dụng thước thủy và dây dọi để kiểm tra độ bằng phẳng và thẳng đứng của tường sau mỗi hàng gạch.
Xử lý các vị trí giao nhau:
Khi xây đến các vị trí giao nhau giữa các bức tường, cần xử lý bằng cách:
- Xây xen kẽ các viên gạch từ hai bức tường.
- Miết vữa kỹ vào các khe hở để đảm bảo độ kín khít.
Liên kết cột BTCT và tường xây:
Để đảm bảo sự liên kết chặt chẽ giữa cột bê tông cốt thép (BTCT) và tường xây, cần khoan lỗ và cắm râu thép.
- Khoan hai lỗ sâu 7cm vào bê tông của cột BTCT, cách nhau 500mm (tương đương 5 hàng gạch đứng).
- Cắm vào các lỗ đã khoan hai thanh thép D8, mỗi thanh dài 30cm, phần thép nhô ra 30cm sẽ đóng vai trò như “râu” liên kết với tường xây.
- Trước khi cắm thanh thép vào lỗ khoan, bôi một lớp hóa chất chuyên dụng (như Vinkem hoặc tương đương) lên bề mặt thép. Lớp hóa chất này sẽ giúp tăng cường độ bám dính giữa thép và bê tông, đảm bảo liên kết kết cấu vững chắc.
Hoàn thiện:
- Sau khi xây xong toàn bộ bức tường, cần tiến hành vệ sinh bề mặt tường bằng khăn ẩm.
- Để tường khô tự nhiên trong vài ngày trước khi thực hiện các công đoạn thi công tiếp theo.

Tiêu chuẩn kiểm tra nghiệm thu xây tường
Việc nghiệm thu xây tường cần được thực hiện bởi đội ngũ cán bộ, kỹ sư có chuyên môn và kinh nghiệm. Cần lập biên bản nghiệm thu tường xây ghi rõ kết quả kiểm tra và các hạng mục cần khắc phục (nếu có). Sau khi nghiệm thu đạt yêu cầu, mới được phép tiến hành thi công các công đoạn tiếp theo.
Quy trình nghiệm thu xây tường:
Dựa trên các tài liệu như bản vẽ thiết kế, nhật ký công trình, biên bản thí nghiệm vật liệu xây dựng,…
Nội dung nghiệm thu:
- Kiểm tra tim trục, cốt vệ sinh, vị trí tường xây, đảm bảo đúng với bản vẽ thiết kế.
- Kiểm tra râu thép liên kết. Xác nhận râu thép được liên kết đúng kỹ thuật với bê tông, chân cơ, tim mốc.
- Kiểm tra thi công cốt thép, ván khuôn, bê tông trụ, giằng tường đảm bảo đúng yêu cầu kỹ thuật.
- Kiểm tra hoàn thành khối xây kích thước thô, khối xây, mác vữa, tình trạng kỹ thuật, lỗ chờ, lỗ mở phải đạt yêu cầu.
Nội dung cần có trong phiếu yêu cầu nghiệm thu tường xây:
- Vật liệu đầu vào: Loại và số lượng vật liệu sử dụng phải đúng với thiết kế và chất lượng đảm bảo.
- Vệ sinh bật mực: Bề mặt tường xây cần được vệ sinh sạch sẽ, không có bụi bẩn, tạp chất.
- Chân cơ tường xây, dây lèo, râu thép: Đảm bảo được thi công đúng kỹ thuật.
- Nghiệm thu cốt thép, cốp pha lanh tô giằng tường: Cốt thép phải được liên kết đúng với cốp pha, lanh tô phải đảm bảo độ phẳng, thẳng.
- Tường xây đạt yêu cầu: Tường xây phải đạt các tiêu chuẩn về độ thẳng, đứng, mạch vữa đều đặn và đúng kích thước.
Việc thực hiện đúng quy trình và tiêu chuẩn xây tường gạch sẽ giúp đảm bảo chất lượng thi công, an toàn cho công trình và tạo nền tảng vững chắc cho các hạng mục thi công tiếp theo.